Fesli bir kaktüs… Hem çiçek hem meyve... Bir kaktüsten bekleyeceğimiz her şeyi bize sunan bir tür. Tabi ki bu kadar güzelliklerin karşısında nazlı olduğu aşikâr. Melo Kaktüs, turuncu fesinde doğru bakımla pembe çiçekleriyle taç oluştururken, bir de pembe tohum dolu meyvesini bize sunar. Kaktüs bakanlar için olmazsa olmaz bir türdür. Bilimsel adı Melocactus matanzanus olan bu tür yeterli güneş aldığında ve en önemlisi susuz kalmadığında sağlıkla yaşar. Uzun yıllar bakabileceğiniz bir kaktüs türüdür. Diğer kaktüsler ile karşılaştırdığımızda bakımı farklıdır. Peki Melo kaktüs bakımı nasıl olmalı?M. matanzanuz bakım tüyoları için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.
Melokaktüs Nasıl Bakılır?
Melocactus matanzanus, kısaca Melo Kaktüs veya Melon Kaktüs, yavaş gelişen bir kaktüs türüdür. Görünüşüne baktığımız zaman tek alandan yaklaşık 5-6 tane çıkan beyaz – kahverengi boyu 5cm olan dikenlerle köşeleri kaplıdır. Tepesinde ise turuncu renkte sefalyum (cephalium) geliştirir. Cephalium, bazı kaktüslerin tepesinde oluşturdukları çiçek ve meyvelerin oluştuğu yünlü- kıllı yapıyı temsil eder. Bu yapıbizdeki “fes”lere benzediği için “Dwarf Turk's Cap Cactus, Turk's Cap Cactus” şeklinde isimlendirilmiştir. Buna karşışık M. Matanzanuz türünü Türkçe kaynaklarda, Fes Kaktüsü, Türk Kaktüsü, Türk Kafası Kaktüsü şeklinde görebilirsiniz.
Melo kaktüs anavatanı, Küba’dır. Doğru bakımla birden fazla çiçek açar ve meyve oluşturur. Bu meyvelerde tohumları vardır. Diğer kaktüs türlerine göre bakımı biraz farklıdır. Susuzluğa ve soğuğa karşı toleransı yoktur. Toprak kurumaya yakın sulanmalı ve kışın mutlaka koruma altına alınmalı. Yine de kaktüs bakmaya alışkınsanız, bu türe kolaylıkla bakabilirsiniz. Melo kaktüs bakımı ve üretimi nasıl olur?
Melokaktüs Nasıl Sulanır?
Kaktüslerin yıl boyu gelişiminin sağlıklı olabilmesi için sulama oldukça önemlidir. Melo kaktüsün susuzluğa karşı toleransı çok yoktur. Bu yüzden, uzun süre susuz kalması bitkinin hızlıca kurumasına sebep olabilir. Melocactus matanzanus drenajı yüksek bir toprakta bakılmalı ve toprak tamamen kurumaya yakın sulama yapılmalı. Çoğu kaktüs türünde alışkın olduğumuz gibi toprağın tamamen kurumasını beklemeye gerek yoktur. Kış bile olsa, toprağın tamamen kurumasını beklememeliyiz.
Susuzluğa olduğu gibi, aşırı sulamaya karşı da toleransı yoktur. Sulama yapmadan önce bir aparat yardımıyla toprağı kontrol edebilirsiniz. Toprağın yarısına kadar bir kuruluk varsa, sulama yapılabilir. Toprağın üst kısmı hala ıslaksa, sulama ertelenmeli.
Çürümesine neden olacağı için, Melo kaktüs saksısında drenaj deliği olsa dahi, suya oturtulmamalı. Sulama tamamen toprak üzerinden, tüm saksıya nüfuz edecek şekilde yapılmalı. Sulama yaparken, suyun bitkiye değmemesine özen gösterilmeli. Bitki direkt güneş ışığı aldığında sulama sonrası kalan damlalar kalıcı olarak güneş yanığına sebep olabilir.
Sulama sabah erken veya akşam geç saatlerde ve saksıda drenaj deliği varsa, su çıkana kadar sulama yapılabilir. Melo kaktüsün sulaması kışın da toprağın kuruması kontrol edilerek yapılmalı.
Melo kaktüs sulama aralığını bitkiye sağladığınız koşullar belirler. Kullanılan saksı ve toprak, aldığı güneş, iklim vb. durumlar… Aslında bahsedilen, toprağın ne zaman kuruyacağıdır. Toprak ne zaman kurumaya başlarsa, sulama o zaman tekrarlanmalı. Bu yüzden genel bir sulama aralığından bahsetmek mümkün değildir. Sıcak havalarda daha sık sulanma ihtiyacı varken, kışın bu aralık genişler.
Melo Kaktüs Toprağı Nasıl Olmalı?
Melo kaktüs için drenajı yüksek bir toprak tercih edilmeli. Su tutan toprakları hiç sevmez. Kaktüs karışım topraklarını kullanabilirsiniz. Bu toprak, sulama esnasında ihtiyacı olanı alır ve fazla suyun atılmasını sağlar. Hazır bir şekilde alabilir veya kendiniz de hazırlayabilirsiniz.
Melo matanzanus toprak değişimi bahar aylarında (gelişim dönemleri olduğu için) yapılmaya başlanır. Fakat, bitkiyi yeni aldıysanız mevsimi fark etmeden hemen değişim yapılmalı. Alınan yeni bitkinin toprağı hakkında bir bilgimiz olmuyor. Eğer toprakta bir hastalık varsa, bu bitkinin hastalanmasına sebep olurken diğer sağlıklı bitkilerinize de sıçrayabilir. Bunu engellemek için hemen temiz toprakla değişimi yapılmalı. Yıllık olarak toprak değişimi de yapmaya gerek yoktur. Saksı değiştireceğiniz zaman toprak değişimi yapabilirsiniz.
Melokaktüs Saksısı Nasıl Olmalı?
Melocactus matanzanus yavaş gelişen bir kaktüs olduğu için sık saksı değişimi ihtiyacı yoktur. Melo kaktüs için ağzı geniş, bodur bir saksı tercih edebilirsiniz. Saksının bitkiye orantılı olması, çürüme riskini azaltır. Sulama yaparken, suyun bitki üzerine değmemesi için, dikeceğiniz saksıda toprağın görünmesi önemlidir. Böylece dikenlerinin de sıkışması engellenir.
Kaktüs bakımında saksı seçiminde dikkat edilmesi konulardan biri drenaj deliğidir. Drenaj deliği sayesinde fazla su anında atılır. Saksıda drenaj deliği yoksa kendiniz de iki üç delik açabilirsiniz. Saksıyı delmek istemiyorsanız da topraktan önce saksı dibine bir sıra ponza - lav kırığı dizerek de drenaj sağlanabilir. Fakat bu ilk yöntem kadar sağlıklı değildir, bu yüzden sulamaya dikkat edilmeli.
Melokaktüs Güneş Sever Mi?
Melokaktüs aydınlık yerleri çok sever. Yaz – kış gün içerisinde en az 5 – 6 saat gün ışığı almalı. Yazın direkt öğle güneşi yakıcı olabileceği için sabah güneşi alan bir yerde konumlandırabilirsiniz. Yine yazın güneşin yakıcı etkisinden korumak için sulamayı sabah çok erken saatlerde veya güneş battıktan sonra yapabilirsiniz. Böylece bitki üzerinde kalan su damlaları kalıcı yanıklar oluşturmaz. Yeterli güneş almadığında gelişimi yavaş olur, tohum oluşturmaz ve çiçek açmaz.
Melokaktüs Çiçek Açar Mı?
Melokaktüs bakımı doğru sanırsa baharla birlikte hem çiçek açar hem de tohum kesesi (meyve) çıkarır. Çiçekleri miniktir ve turuncu fesinin içerisinde pembe renkte açar. Melokaktüs nasıl çiçek açar? Bolca bahsettiğimiz gibi doğru bakım sağlanması gerekir. Doğru sulama, doğru toprak ve yeterli güneş ışığı... Kaktüslerin çiçek açması için gün içerisinde yeterli güneş ışığı alması gerekir.
Tomurcuk döneminde bitkinin suya ihtiyacı artar, bu süreci kuru geçiren kaktüslerin çiçekleri açmadan solabilir. Bunun dışında kış bakımı, kaktüslerin gelişim dönemi ile birlikte çiçek açmasını destekler. Bu süreç, kaktüslerin enerjilerini toplaması için önemlidir. Gelişim dönemlerinde kaktüslere uygun sıvı besin, gübre vermek de çiçeklenmeyi destekler.
Melokaktüs Tohumu Nasıl Ekilir?
Melokaktüs bakımı doğru sağlandığında sadece çiçek değil aynı zamanda tohum kesesi (meyve) çıkarır. Bu tohum kesileri sayesinde üretim yapılabilir. Elbette, diğer kaktüslerde olduğu gibi Melokaktüs üretimi de zordur. Tohumdan yavru oluşturması neredeyse en az iki yıl alacaktır ve her tohumdan maalesef Melokaktüs oluşması mümkün değildir ama imkânsız da değil. Güvenilir bir yerden tohumuna ulaşabilir veya pembe keselerden tohumunu çıkarabilirsiniz. Melo kaktüs tohumdan üretimi nasıl olur?
- Melocactus matanzanus turuncu başlığında pembe tohum keseri oluşturur. Kurumadan o keseleri toplamanız gerekir.
- Keseleri baş kısmından aşağıya doğru sıkarak tohumları çıkartabilir veya keseyi ikiye ayırarak tohumları çıkartabilirsiniz.
- Tohumdan üretim için nemli bir ortama ihtiyacınız olacaktır. Küçük boy bir saksı veya kabı kaliteli bir kaktüs toprağı ile doldurmanız ve toprağı tamamen ıslatmanız gerekir.
- Tohumları üstüne serpiştirerek toprak içine doğru ittirip üstlerinin az toprakla kaplanması sağlanmalı veya tohumları toprağın üzerine koyduktan sonra çok ama çok ince toprak serpiştirebilirsiniz. Tohum üzerindeki toprak tabakası kalın olursa, tohumlar çıkamaz.
- En üst tabaka toprağı da ıslatmanız gerekir.
- Son olarak nemli bir ortam yaratmak gerekir. Bunun için poşet (kilitli poşet, buzdolabı poşeti, torba vb.),içi görünür plastik kap kullanabilirsiniz. Saksıyı yerleştirdikten sonra yerleştirdiğiniz yeri tamamen kapatmanız gerekebilir. Örneğin, buzdolabı poşetine yerleştirdiğimizi varsayalım. Zemine saksıyı yerleştirdikten sonra bir lastik yardımıyla ağzı iyice sıkıştırılmalı.
- Dikmiş olduğunuz bu melo kaktüs tohumlarını 2-3 ay hiç açmamanız gerekir. Yeşerdiğini gördükten sonra açarak, hafif nemlendirerek sulama yapılmalı. Tohum çıkana kadar, ortamdaki nemli hava kaybolduysa açıp ıslatıp geri kapatabilirsiniz.
Fes kaktüsü tohumdan çoğaltımı kısaca yukarıda bahsettiğimiz gibi yapabilirsiniz. Yeşerdikten sonra açık yeşil yuvarlak, üzerinde beyazlıklar olan 1-2 cm boyutunda kaktüsçükler oluşacaktır.
Melokaktüs Kış Bakımı
Melocactus matanzanus kaktüsün soğuğa karşı toleransı çok yoktur. Soğuk konusunda en narin kaktüsler arasında yer alır. Çok kısa bir süreliğine de olsa dona maruz kalması sonucu ölebilir. Mümkünse Melokaktüsün bulunduğu ortamı 20 C derenin altına düşürmemek gerekir. 20 derecenin altına düştüğünde zarar görüp, yavaş yavaş ölmeye başlayacaktır. Bu yüzden melo kaktüs için kış bakımı uygulamak zor olacaktır.
Eğer kışı çok soğuk geçmeyen bir yerde yaşıyorsanız, balkonda bakabilirsiniz. Soğuk bir odada aydınlık bir yerde konumlandırarak da bakabilirsiniz. Kışı, sıcak ortamda geçirecekse sadece ısıtıcılardan uzak durması gerekir. Yukarıda bahsettiğimiz genel Melokaktüs bakımı sağlanabilir.
Melokaktüse Gübre Verilir Mi?
Kaktüs bakarken takviyelerde bulunarak bitkilerin gelişimi hızlandırabilir ve çiçek açmalarını sağlayabilirsiniz. M. Matanzanus için kaktüsler için üretilmiş sıvı besin veya gübreleri kullanabilirsiniz. Diğer bitki türleri için olan besinler, maalesef olumsuz sonuçlar yaratabilir. Kullanılan ürünün kullanım talimatına tamamıyla uyulması gerekir. Fazla gübrelemede bitkinin yanması kaçınılmazdır.
Melokaktüs takviyesi için sıvı, katı ya da konsantre gübre kullanabilirsiniz. Gübreleme işlemi kaktüslerin gelişim dönemi olan bahar aylarında, Mart – Haziran arası, yapılır. Bu sürelerde en fazla ayda iki kez, gübrenin kullanımına göre kaktüse uygulanır. Yazın sıcaklarda yanma ihtimali olacağı için gübreleme tavsiye edilmez. Kışın da gübreleme ihtiyaçları yoktur.
Evde hazırlanan kür veya karışımlar, toprağın sineklenmesine ve bakteri üretimine sebep olabilir. Sineklenme durumunda toprak değişimi yapılabilir. Bitki hastalanırsa da zirai ilaçlar kullanılabilir.
Yukarıda sizinle Melocactus matanzanus bakımı hakkında detaylı bilgi verdik. Son zamanlarda en çok tercih edilen kaktüs türlerinden biridir. Yeterli güneş ışığı ve doğru sulama ile uzun yıllar bakabileceğiniz bir türken baharla birlikte çiçek açıp meyve verecektir. Melocactus matanzanus hakkında merak ettikleriniz varsa instagram sayfamız üzerinden bizimle iletişime geçebilir veya aşağıda yorumlar kısmına yazabilirsiniz.